تغذیه مناسب مادر در بارداری و افزایش قد نوزاد
رشد قدی کودکان از دوران جنینی آغاز میشود و تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری تأثیر زیادی در افزایش قد نوزاد دارد.
افزایش
قد جزئی از فرآیند رشد است و عواملی مانند ژنتیک، هورمونها و تغذیه
مناسب بر رشد قدی تأثیرگذار است.
شروع رشد از دوران جنینی آغاز میشود. پس باید برای رسیدن
به قد بلندتر، از دوران بارداری مراقبت از رشد کودک را آغاز کنیم. در دوران بارداری
تغذیه مادر تأثیر زیادی بر قد کودک متولد شده دارد.
به طوری که مشخص شده است مصرف ناکافی ریزمغذیها و استعمال
دخانیات در دوران بارداری به رشد ناکافی و کموزنی کودک در هنگام تولد منجر میشود.
مصرف غذا در حد متعادل و مناسب از تمام گروههای غذایی برای دستیابی به رشد قدی
مناسب از اهمیت به سزایی برخوردار است.
قد متوسط برای پسران شامل میانگین قد پدر و مادر بهعلاوه 5/6 سانتی
متر و برای دختران میانگین قد پدر و مادر منهای 5/6 سانتی متر است. برای رشد هر
فرد یک دامنه یا محدوده وجود دارد. به عبارتی مرزهای بالایی و پایینی برای قد هر فرد وجود دارد که از پیش
برای هر فرد تعیین شده است.
با تغذیه
مناسب میتوانیم از مرز حداقل فاصله گرفته و خود را به حداکثر نزدیک کنیم.
اما نمیتوانیم از مرز بالایی تجاوز کنیم. یعنی برای اینکه یک فرد به مرز پایینی و
فرد دیگر به مرز بالایی دست یابد عوامل تغذیهای در این زمینه کمک میکند.
باید توجه داشت که برای حرکت از مرز پایینی به مرز بالایی محدودیت
زمانی وجود دارد که نقطه شروع آن از ابتدای بارداری است که نتیجه آن قد و وزن
مطلوب در هنگام تولد خواهد بود و نقطه پایانی آن همزمان با بسته شدن صفحات رشد
خواهد بود.
در مرحله بلوغ با جهش قدی مواجه هستیم و پس از بلوغ بهطور معمول
افزایش رشد قدی در حدود 6 تا 7 سانتیمتر خواهد بود.
عوامل تغذیهای که باعث رشد میشود را میتوان به درشت مغذیها مانند
مواد قندی، چربیها و پروتئینها که انرژی لازم برای سوخت و ساز بدن را تأمین میکنند
تا عوامل ساختمانی و ریزمغذی مانند انواع ویتامینها و مواد معدنی مانند کلسیم،
روی و منیزیم نام برد.
آنچه که امروزه تبلیغات روی آن متمرکز است، قرصهای افزایش قد است که
چیزی جز مجموعهای از ویتامینها و مواد معدنی نیست که به قیمتهای چند برابر
فروخته میشود و بسیاری از این مواد از طریق مصرف متعادل و مناسب مواد غذایی قابل
دسترس است.
اگر چه غلات تأمین کننده انرژی، قسمتی از پروتئینها و برخی ویتامینها
و مواد معدنی ضروری است اما مشخص شده مصرف نانهایی که آرد آنها به خوبی تخمیر
نشده است. به دلیل داشتن مادهای به نام فیتات در پوسته غلات مانع از جذب مواد
معدنی به خصوص «روی» و کوتاهی قد میشود.
سبزیها و میوهها، انواع ویتامینها و مواد معدنی به خصوص پیشسازهای
ویتامین A را در رژیم غذایی تأمین میکنند. کمبود متوسط تا شدید
ویتامین A مانع رشد مطلوب کودکان میشود.
منابع سرشار از ویتامین A عبارتند از اسفناج، زردآلو، طالبی و دریافت کافی
کلسیم که به ویژه در دوره رشد طولی استخوانها بسیار حایز اهمیت است. بنابراین
تغذیه با شیر، ماست، پنیر و انواع کلم را باید به نوجوانان پیش از رسیدن به سن
بلوغ توصیه کرد.
باید از نور خورشید و دریافت ویتامین D از منابع غذایی مانند
تخممرغ، خامه، شیر و کره استفاده کرد. باید توجه داشت که برای داشتن وضعیت مناسب
هورمونی یکی از عوامل مهم وزن مناسب است زیرا وزن اضافی، بلوغ زودرس را به دنبال
خواهد داشت و رشد قدی را محدود خواهد کرد.
برای رسیدن به قد مطلوب باید وزن کودکان را در محدوده طبیعی حفظ کرد.
از طرفی ترشح هورمون رشد که تأثیر مهمی در رشد مطلوب دارد، کاملاً تحت تأثیر تغذیه
فرد است. با مصرف زیاد موادقندی، گلوکز کاهش و با مصرف غذاهای غنی از پروتئین
افزایش مییابد.
تشنج در دوران بارداری وضعیت بسیار خطرناکی است که با بالا رفتن فشار خون مادر صورت می گیرد و در نیمه ی دوم بارداری اختلالات زیادی را ایجاد می کند.
طبق بررسی های صورت گرفته تقریبا 5 درصد از مادرانی که برای اولین
بار باردار می شوند به این بیماری مبتلا می شوند که نه تنها برای مادر دردسرساز
است بلکه سلامت جنین را نیز تهدید می کند.
دکتر معاون، متخصص زنان و زایمان در تعریف این بیماری، می گوید:
تشنج به معنی انقباضات عضلانی غیر قابل کنترل است که در اغلب موارد با کاهش سطح
هوشیاری همراه بوده و طی آن بیمار حرکاتی پرشی و انقباضی متناوب همراه با خیره شدن
چشم ها به سمت بالا دارد که گاهی به دلیل قفل شدن دندان ها به زبان فرد نیز
صدماتی وارد می شود.
به گفته وی، نکته مهم در حین تشنج انقباض و اسپاسم عضله دیافراگم و
قطع حرکات تنفسی مطلوب و اختلال در اکسیژن رسانی به ارگان های بدن است که جنین
در این جریان دچار هیپوکسی(کاهش اکسیژن خون شریانی) می شود.
علل بیماری
این متخصص زنان و زایمان ،علل تشنج در بارداری را شامل تومورهای مغزی، صرع، تب
شدید، نارسایی کلیه، افت شدید قند خون، مسمومیت ها، مننژیت و مسمومیت حاملگی می
داند که هر یک از علل، درمان مطلوب خود را می طلبد.
دکتر معاون با اشاره به زنان بارداری که سابقه ی بیماری صرع داشته
اند، اظهار می کند: این دسته از بیماران می توانند با کنترل شدید و ایمن(تغییر
نوع و دوز دارو توسط پزشک متخصص) از بروز ناهنجاری ها در جنین و حملات تشنجی در
امان بمانند.
وی درخصوص زنان بارداری که تحت درمان با انسولین هستند، می افزاید:
گاهی عدم کنترل قند خون و افت شدید قند خون منجر به تشنج و کاهش سطح هوشیاری می شود،
ولی این موضوع را نیز نباید فراموش کرد که این بیماری از نشانه های یک بیماری
زمینه ای وخیم است و نیاز به بستری اورژانس و بررسی علت دارد.
به گفته این متخصص زنان و زایمان، تشنج در هر زمان از حاملگی و حتی در
مراحل زایمان، می تواند رخ دهد، ولی در واقع تشنج های مخصوص حاملگی(اکلامپسی) به
ندرت قبل از ماه ششم بارداری رخ می دهند که اغلب علت اصلی آن افزایش فشار خون در
حاملگی، همراه با دفع پروتئین زیاد در ادرار است که به دلیل تغییر نفوذپذیری عروق
در سراسر بدن و از جمله مغز، منجر به خونریزی مغزی و به دنبال آن تشنج می شود.
دکتر معاون شروع تشنج در زنان باردار را به صورت احساس سردرد، سرگیجه،
خستگی شدید و رویت لکه های سفید به هنگام زایمان ذکر و خاطرنشان می کند: حملات
تشنجی می تواند برای مادر و جنین کشنده باشد یا این که مادر را به کما برده و
کاهش شدید اکسیژن رسانی را برای جنین به علت جفت نارسا و نیز اسپاسم دیافراگم،
قطع حرکات تنفسی مادر و نیز بروز دکولمان(کنده شدن جفت از محل خود قبل از زایمان)
به دلیل انقباضات رحم داشته باشد.
بارداری بدون تشنج
وی با اشاره به این که می توان با روش هایی هرچند ساده، از بروز
تشنج در دوران حاملگی خودداری کرد، برخی از این اقدامات را شامل کاهش وزن در زنان
چاق، کنترل و بررسی وضعیت قند خون در بیماران با سابقه ی دیابت حاملگی یا بیماری
مرض قند(دیابت نوع یک و 2 )، کاهش مصرف نمک و چربی، خودداری از مصرف غذاهای آماده و کم محتوا
دانسته و یادآور می شود: با مصرف میوه و سبزی تازه و ورزش مداوم و آهسته، قبل از
اقدام به بارداری می توان راهی هموار برای دوران بارداری مهیا کرد.
این پزشک متخصص می افزاید: در طول دوران بارداری، ویزیت های مکرر
توسط پزشک زنان، مصرف امگا 3، استراحت روانی و جسمی، کاهش مصرف نمک و در صورت
صلاحدید پزشک، مصرف آسپیرین و کلسیم و بررسی وضعیت رشد جنین توسط معاینه و
سونوگرافی، لازم و ضروری است.
وی اظهار می کند: در بیماری که فشار خون افزایش یافته در بارداری
دارد، افزایش سردرد در جلوی پیشانی یا پشت سر، درد ناحیه سمت راست بالای شکم، روی
محل کبد و احساس رویت لکه های نورانی جلوی چشم و فشار خون بیش از 160 بر 110 mmhg
به معنای پرکلامپسی شدید و تشنج قریب الوقوع است، که در این زمان
بستری و کنترل فشار خون با داروهای پایین آورنده فشار خون و استفاده از سولفات
منیزیم برای جلوگیری از تشنج و بررسی وضعیت انعقاد و کبد، ضروری است و باید به
دنبال بهبود وضعیت مادر، ختم حاملگی در اسرع وقت به عنوان درمان قطعی پرکلامپسی ـ
اکلامپسی صورت بگیرد.
تشخیص جنسیت جنین قبل از ۵ هفتگی
انجام سونوگرافی در پایان سه ماهه دوم بارداری تنها روش تعیین جنسیت جنین در بارداری است اما به تازگی محققان خبر از تعیین جنسیت فرزند با آزمایش ساده خون داده اند.
محققان هلندی این روش را ۱۰۰ درصد مطمئن می دانند. پژوهش تعیین جنسیت از طریق آزمایش خون از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ با آزمایش روی ۲۰۱ مادر باردار انجام شد و در بیش از ۱۸۹ مورد دانشمندان به نتایج قابل قبولی رسیدند و اخیراً پس از تکمیل تحقیقات این روش را برای تعیین جنسیت جنین در آزمایشگاه ارائه دادند.
تعیین جنسیت از طریق بررسی DNA خون مدر امکان پذیر است، در صورت مشخص شدن کروموزم y در خون مادر جنین پسر و در غیراین صورت دختر است. نتیجه آزمایش تا ۴۸ ساعت پس از تست خون مشخص می شود.
ترشحات زایمان تا کی ادامه دارد؟
زایمان، کار دردناکی است اما شیرینی دیدن فرزند، درد آن را از یاد میبرد. با این حال، میگویند40 روز بعد از زایمان، سختترین روزهای زندگی یک مادر است؛
چون او هم باید خودش را با خواستههای نوزادش تطبیق دهد و هم با شرایط بدنیاش که متفاوت از دوران قبل و حین بارداری است، مواجه شود...
یکی از مسایلی که معمولا مادران تازهفارغشده را نگران میکند، میزان و مدت خونریزیهای بعد از زایمان است. برای آنکه در رابطه با طبیعی یا غیرطبیعی یا میزان ترشحات بعد از زایمان اطلاعات بیشتری کسب کنیم، از دکتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خواستهایم در این مورد توضیحات بیشتری به ما بدهند.
ترشحات بعد از زایمان شامل چه مواردی میشود؟
اسم کلیای که به ترشحات بعد از زایمان داده میشود، لوشیاست که در
واقع، مجموعهای است از بافت داخل رحم و آندومتر است. بعد از چند روز میزان خونریزی
کمتر میشود و تقریبا به رنگ سفید درمیآیند؛ یعنی بیشتر حاوی گلبول سفید است و
به آن اصطلاحا لوشیا آلبا یا ترشحات سفید میگویند. بین این 2 ترشح نیز حد وسطی
وجود دارد که به آن لوشیا سروزا میگویند.
این ترشحات تا چه مدتی ادامه دارند؟
معمولا یک هفته تا 10 روز طول میکشد که لوشیا لوبرا به آلبا تبدیل شود؛
یعنی از حالت خونریزی به ترشحات سفیدرنگی تبدیل میشود که کمکم باید بعد از این
10 روز قطع شود.
اگر خانمی بیش از 10 روز دچار خونریزی باشد، چه؟ غیرطبیعی است؟
اگر ترشحات بیش از 10 روز طول بکشد، چون گاهی اوقات به علت خوب جمع
نشدن رحم است لازم میدانیم پیگیری کنیم. البته کمی منتظر میمانیم؛
یعنی میگوییم اگر ترشحات بعد از زایمان تا 4 هفته یا حداکثر 6 تا 8 هفته باقی
ماند و تمام نشد، غیرطبیعی است.
چرا در برخی خانمها ترشحات طولانی میشود یا رحم جمع نمیشود؟
2 مساله را باید در نظر گرفت؛ یا قسمتی از نسج جفت داخل رحم مانده که
باعث خونریزی دیررس بعد از زایمان میشود. یعنی بعد از روز دهم نباید خونریزی
شدید داشته باشیم البته تا 6 هفته کم و بیش خونریزی داشتن طبیعی است اما بعد از 6
هفته، داشتن خونریزی،به ویژه خونریزی شدید، نشانه باقی ماندن قسمتی از بافت
جفت در رحم است.
گاهی همه نسج جفت خارج شده ولی یک عفونت عامل این خونریزی است. برای این افراد معمولا آنتیبیوتیک تجویز میشود. به عبارتی خونریزیهایی که بعد از هفته سوم یا چهارم هنوز ادامه دارد، نیاز به بررسی خواهند داشت. پزشک بعد از معاینه فیزیکی و تشخیص، درمان را بر اساس دلیل ترشحات آغاز میکند.
چقدر طول میکشد که رحم به طور کامل جمع شود و مادر به حالت طبیعی قبل از بارداریاش برگردد؟
3 تا4 هفته. بعد از اتمام 10 روز اول پس از زایمان که خونریزیها کم میشود،
داخل رحم یا آندومتر شروع میکند به ترمیم و لایه رویی که ریزش کرده و به صورت خونریزی
خارج میشود و شروع میکند در هفته 2 تا 3 به ترمیم شدن، محلی که جفت چسبیده بوده
کمی دیرتر ترمیم میشود. البته پولیپ محل جفت نیز از جمله ناراحتیهایی است که
علامت آن خونریزیهای دیررس زایمان است.
درمان این ناراحتی برخلاف تصور عموم در وهله اول کورتاژ نیست بلکه بیمار باید بستری شود و دارو (سرم و آنتیبیوتیک) دریافت کند تا رحم جمع شود. اگر با این مسایل برطرف نشود یک کورتاژ ملایم لازم است.
آیا مدت زمان خونریزی و جمع شدن رحم در افرادی که سزارین میکنند با افرادی که طبیعی زایمان میکنند، یکسان است؟
نه! در افرادی که سزارین میکنند، چون جراح داخل رحم را با دست تمیز
میکند، مقدار زیادی از بافت قابل ریزش آندومتر با دست برداشته میشود؛ پس میزان
خونریزی کمتر است و زودتر از 10 روز خونریزی پایان مییابد ولی به هر حال،
ترشحات بعد از زایمان، حتی در افرادی که سزارین کردهاند، حداقل به مدت یک هفته
وجود خواهد داشت و بعد از 4 تا 6 هفته باید پایان یافته باشد.
پیشگیری از بارداری بصورت اضطراری
روش جلوگیری از بارداری بصورت اضطراری به مجموعه ای از روشها و تکنیکهایی اطلاق می شود که در صورتی که نزدیکی بدون استفاده از یکی از راههای مطمئن پیشگیری از بارداری انجام شود و یا علیرغم استفاده از یک روش مشخص، اتفاقی مانند پاره شدن کاندوم و یا نظیر آن رخ دهد، می توان از آن استفاده کرد.
البته باید در نظر داشت که این روش به هیچ وجه از انتقال بیماریهای مقاربتی جلوگیری نمی کند.
رایجترین روش پیشگیری بصورت اضطراری، مصرف قرصهای معمولی خوراکی ضد بارداری HD است که به نام "قرص صبح روز
بعد" مشهور شده اند. البته این نام مناسبی نیست چون نیازی به صبر کردن تا صبح
روز بعد نیست و بهتر است در اولین فرصت بعد از نزدیکی بدون محافظت، از این روش
استفاده شود.
در چه
مواقعی می توان یا باید از این روش استفاده کرد؟
موارد استفاده از این روش زمانی است که نزدیکی از طریق واژن صورت گیرد
در حالیکه هیچ روش پیشگیری از بارداری استفاده نشده یا بطور ناصحیح و غیر کارآمد
استفاده شده باشد. این موقعیت ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
• زمانی که علیرغم استفاده از کاندوم مردانه، در
زمان نامناسبی خارج شود یا پاره شود.
• زمانی که علیرغم استفاده از دیافراگم یا کلاهک
دهانه رحم، بطور زودهنگام بیرون آید و یا بعد از نزدیکی بلافاصله خارج شود.
• مقاربت بعد از فراموش کردن اتفاقی یک قرص از دوره
قرصهای جلوگیری از بارداری انجام شود.
• در صورت استفاده از روش تقویمی، محاسبه زمان تخمک
گذاری بطور ناصحیح انجام شود و نزدیکی کامل در زمان باروری زن انجام شده باشد.
• برنامه استفاده از روش طبیعی یا انقطاع در نزدیکی
با شکست مواجه شود.
• نزدیکی بدون استفاده از هیچ روش پیشگیری در
حالیکه تصمیم برای بارداری وجود ندارد.
روش
اضطراری پیشگیری از بارداری چقدر موثر است؟
اثربخشی این روش به نحوه صحیح استفاده و بخصوص زمان مصرف قرصها
بستگی دارد. این روش صد درصد موثر نیست، اما تقریبا در 98% موارد از حاملگی
پیشگیری می کند. یعنی از هر 100 خانمی که از این روش برای پیشگیری از بارداری استفاده
می کنند حدود 2 نفر در طول یکسال حامله می شوند. اگرچند بار از این روش استفاده
شود، تاثیر آن کمتر شده و احتمال بارداری بیشترمی شود. بنابراین این روش فقط برای
موارداضطراری بکار می رود و نباید بطور مداوم، بعنوان یک روش پیشگیری بکار رود.
بلکه پس از استفاده از این روش، فرد باید به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه
کرده و پس از مشاوره، یکی از روشها را بصورت دائمی انتخاب کند.
زمان و
نحوه مصرف آن چگونه است؟
باید در دو نوبت با فاصله 12 ساعت هر بار 2 قرص HD خورده شود.
در واقع بعد از مقاربتی که احتمال بارداری دارد در اولین فرصت 2 قرص
خوراکی HD همراه با شیر یآب زیاد مصرف می شود. باید دقت کرد
که قرص نوبت اول در زمانی خورده شود که نوبت دوم را بتوان 12 ساعت پس از آن مصرف
کرد. مصرف نوبت اول را نباید بی دلیل به تاخیر انداخت، زیرا میزان تاثیر ممکن است
با گذشت زمان کاهش یابد.
اگر قرص نوع LD در دسترس باشد، باید در هرنوبت 4 قرص مصرف کرد.
نکته مهم: اگر بیش از 72 ساعت (3 روز) از مقاربت گذشته
باشد، استفاده از روش اضطراری توصیه نمی شود و باید در این موارد با پزشک مشورت
کرد.
عملکرد
آن بر بدن به منظور پیشگیری از بارداری چیست؟
مصرف این قرصهای هورمونی با متوقف کردن تخمک گذاری یا تداخل در
جایگزینی تخمک لقاح یافته در رحم می تواند مانع حاملگی شود. از آنجا که تخمک لقاح
یافته ظرف مدت کوتاهی در قسمتی از رحم جایگزین می شود، زمان استفاده از این روش
بسیار حائز اهمیت است. در واقع اگر عمل جایگزینی اتفاق افتاده باشد استفاده از این
روش مانع از پیشرفت روند بارداری نشده و موجب بروز سقط نخواهد شد.
عوارض جانبی آن چه خواهد بود؟
قرصهای خوراکی اگر به روش اضطراری ذکر شده در بالا مصرف شوند، معمولا
عارضه جانبی خطرناکی ندارند. با این حال ممکن است باعث عوارض جانبی موقتی شوند که
رایج ترین آنها تهوع است و می توان برای پیشگیری یا برطرف کردن آن از یک داروی ضد
تهوع نیز استفاده کرد. تقریبا در نیمی از مصرف کنندگان از این روش تهوع دیده می شود و ممکن
است در تعدای از مصرف کنندگان استفراغ هم وجود داشته باشد. گاهی ممکن است سردرد،
سرگیجه، گرفتگی شکم و یا احساس پری و درد در سینه ها نیز رخ دهد که البته همه
عوارض جانبی گذرا بوده و معمولا پس از یک تا دو روز رفع می شوند. بعلاوه استفاده از
این روش تاثیر در میزان باروری فرد در آینده نخواهد داشت.
اگر بلافاصله بعد از خوردن قرصها، استفراغ کردم چه باید بکنم؟
اگر فرد در طول دو ساعت پس از مصرف قرصها در نوبت اول یا دوم، دچار
استفراغ شد، در اولین فرصت باید 2 قرص دیگر HDمصرف کند. اگر این
اتفاق بعد از خوردن قرصها در نوبت اول رخ دهد، قرصهای نوبت دوم کماکان باید 12
ساعت بعد از نوبت اول مصرف شوند. تزریق یک آمپول ب 6 بصورت عضلانی میتواند
در کاهش تهوع موثر باشد. استفراغ اگر بیش از دو ساعت بعد از مصرف قرصها رخ دهد،
اهمیتی ندارد زیرا دارو جذب شده است.
آیا
مصرف بعضی از داروها ممکن است کارآیی این روش را کاهش دهد؟
بعضی از داروهایی که بطور کلی اثربخشی قرصهای ضدبارداری را کاهش می
دهند ممکن است در کارآیی این روش نیز اختلال ایجاد کنند. برخی از این داروها
عبارتند از ریفامپین (نوعی آنتی بیوتیک)، گریزوفولوین (داروی ضد قارچ خوراکی)، باربیتوراتها و برخی از
داروهای ضد صرع.
چه مدت
بعد از این روش باید پریود شوم؟
پس از مصرف هیچ علامت فوری که نشان دهد قرصها اثر کرده یا نکرده اند،
وجود ندارد و فقط قاعدگی باید به موقع، چند روز زودتر یا دیرتر رخ دهد. اگر شروع
قاعدگی، بیش از یک هفته به تاخیر افتد و یا هر مورد خاص دیگر وجود داشته باشد،
باید به پزشک مراجعه کرد. نکته مهم این است که اگر بعد از مصرف قرصها، دوباره مقاربتی انجام شود
که احتمال بارداری در آن وجود داشته باشد، قرصهای قبلی خورده شده از بارداری مجدد
جلوگیری نمی کنند.
آیا
استفاده از این روش در دوران شیردهی بی خطر است؟
مقدار استروژن موجود در قرصهای ترکیبی ضد بارداری می تواند در مقدار و
کیفیت شیر مادر تاثیر منفی داشته باشد. اما بنظر نمی رسد که استفاده کوتاه مدت آن این تاثیر را بگذارد.
بعلاوه هورمون ترشح شده در شیر آثار نامطلوبی در شیرخوار نخواهد داشت.
در
صورت استفاده از این روش چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک خواهم داشت؟
• تاخیر در قاعدگی بیش از یک هفته.
• ادامه خونریزی نامنظم یا وجود دردهای کرامپی شکم
بطور مداوم.
• درد شدید در ناحیه شکم یا لگن.
• احتمال بارداری.
• احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی